Op zoek naar een oplossing voor online inbreuken

Aanleiding voor het dossier ‘Online inbreuken’ is een door de Tweede Kamer aangenomen motie over onopzettelijke inbreuken door (semi)particuliere internetgebruikers. Volgens de kamer worden zij daarvoor soms erg zwaar afgestraft met vorderingen van commerciële bureaus. De Federatie Beeldrechten onderzoekt een oplossing voor zowel gedupeerde fotografen als argeloze beeldgebruikers.

Een beeld van internet plukken en dit weer gebruiken op een eigen website of voor een eigen blog. Het is zo gebeurd, maar zonder toestemming van de rechthebbende kan het een onaangename verrassing opleveren in de vorm van een dwangsom. In november 2020 uitte een kamerlid van Groen Links zijn zorg over de flinke sommatiesommen waarmee sommige commerciële fotobureaus nietsvermoedende particuliere bloggers overvallen na zo’n ‘onbedoelde’ inbreuk. De Tweede Kamer nam de volgende motie aan:

In gesprek met ministeries

De motie stelt dat fotografen enerzijds recht hebben op een eerlijke vergoeding en dat particuliere internetgebruikers anderzijds regelmatig zonder opzet inbreuk maken op het auteursrecht van die fotografen. De motie verzoekt de minister om in gesprek te gaan met fotografenverenigingen over het voorlichten van gebruikers van foto’s en over de tarieven en procedures in geval van onopzettelijke inbreuken. Inmiddels heeft de federatiewerkgroep ‘Online inbreuken’ overleg gehad met vertegenwoordigers van de ministeries van Justitie en Veiligheid en is een aantal uitgangspunten geformuleerd.

Reactie werkgroep

In de eerste plaats benadrukt de werkgroep dat er op massale schaal inbreuk wordt gepleegd op het auteursrecht van fotografen en dat zij zich daardoor soms gedwongen zien stevige maatregelen te treffen. Bij het onderzoeken van het door de Tweede Kamer gestelde probleem maakt de werkgroep onderscheid in verschillende vormen van gebruik:

1. Particulier gebruik van beeld

2. Semiparticulier gebruik van beeld, door bijvoorbeeld verenigingen (zoals een volleybalvereniging of een wandelclub)

3. Professioneel gebruik door zzp’ers en bloggers die verdienen aan bij de blogs geplaatste advertenties

4. Ander (groter) professioneel gebruik

Focus op (semi)particulier gebruik

De Federatie Beeldrechten wil de bestaande markt niet in de weg zitten en richt zich bij de benadering van dit probleem dan ook vooral op categorie 1 en 2. Elke (semi)particuliere gebruiker van het internet kan afbeeldingen downloaden en deze voor verschillende doeleinden gebruiken. Daarvoor krijgt de maker zelden een vergoeding. Kunnen we een laagdrempelig, soepel werkend systeem vinden waarmee een lokale volleybalvereniging, het plaatselijk zangkoor of de schrijver van een lifestyle blog voor een schappelijke prijs beeldmateriaal van internet kan gebruiken? Dat is de vraag waar de werkgroep zich in dit dossier over buigt.

Maar in de eerste plaats wordt er een onderzoekstraject opgestart om in het probleem beter in kaart te brengen. Vervolgens kan aan de hand van de antwoorden naar een antwoord worden gezocht. Daarin gaan we met alle stakeholders om tafel: beeldmakers, beeldaanbieders en beeldgebruikers.

STAND VAN ZAKEN

Stakeholder bijeenkomst

Na een bijeenkomst met diverse betrokken partijen in het voorjaar van 2022 zijn we gezamnelijk tot de conclusie gekomen dat er meer kennis, zowel kwantitatief als kwalitatief, over het probleem van online inbreuken nodig is om tot een mogelijke oplossing te komen. Een volgende stap wordt een mogelijk onderzoek om de benodigde inzichten te verzamelen.